Subiektywny spis eponimów:
Aldersa objaw (Kulig J., Nowak W. str. 314)
- objaw w ostrym zapaleniu wyrostka robaczkowego u kobiet w ciąży
- polega na braku przemieszczania się bólu w przypadku zmiany ułożenia pacjentki z pozycji leżącej na wznak na pozycję boczną lewą
Andersona triada (Sz. T.2 str. 702)
- występuje w perforacji przełyku (opisana przy odcinku piersiowym)
- obejmuje: odma podskórna, tachypnoe, napięcie powłok brzusznych
- patrz także: triada Mecklera
Allgovera wskaźnik (Sz. T.1 str. 219)
- wskaźnik wstrząsowy
- stosunek częstotliwości rytmu serca do ciśnienia skurczowego krwi
- wartość wskaźnika wstrząsowego wynosi u zdroej osoby 0,5
- u osoby w stanie wstrząsu >1
Askina guz (Sz. T.2. str. 219 i uzupełnienie wg wikipedii)
- zalicza się do grupy mięsaka Ewinga
- obwodowy niedojrzały guz neuroendokrynny (pozaszkieletowy mięsak Ewinga)
- w młodym wieku
- często około kręgosłupowo, w żebrach, opłucnej i płucach
Balseya operacja (Sz. T.2 str. 654, 656, 658-659)
- zabieg w rekonstrukcji mechanizmu antyrefluksowego
- wytworzenie strefy podwyższonego ciśnienia (>10 mmHg)
- w porównaniu do operacji sposobem Nissena (360 stopni) wykonuje się fundoplikację 270 stopni
- polega na wykonaniu mankietu antyrefluksowego od strony klatki piersiowej (torakotomia)
- inne fundoplikacje: Nissena - wytworzenie z dostępu brzusznego mankietu z dna żołądka po podwiązaniu i przecięciu naczyń żołądkowych krótkich, modyfikacja Nissena i Rossetiego polega na wykonaniu mankietu z przedniej ściany dna żołądka, bez uwalniania naczyń krótkich
- szersze omówienie technik - Sz. T.2 str. 659
Balthazara skala (Sz. T.2 str. 1008)
- skala prognozowania stopnia ciężkości OZT
- uwzględnia morfologiczne wykładniki zapalenia w TK
- uzupełniona o ocenę rozległości martwicy określana jest jako tomograficzny wskaźnik ciężkości (CTSI)
- w modyfikacji Mortelego uzupełniona jest o powikłania narządowe
Banova klasyfikacja (Sz. T.2 str. 846)
-określa stopnie zaawansowania guzków krwawniczych
- stopień 1 - uwypuklają się do światła kanału odbytu, nie wypadają poza odbyt, widocznie jedynie w badaniu wziernikowym
- stopień 2 - wypadają w trakcie defekacji, samoistnie cofają się do światła kanału odbytu
- stopień 3 - guzki, które po defekacji można odprowadzić jedynie palcem
- stopień 4 - guzki, których nie udaje się odprowadzić
Bernarda zespół (Sz. T.2 str. 959,960)
- zwykle u otyłych kobiet w podeszłym wieku chorych na cukrzycę
- najczęstsze powikłanie samoistnej przetoki wewnętrznej (najczęściej przewodowo dwunastniczej)
- niedrożność jelit spowodowana przez kamień żółciowy (najcześciej średnicy >2-2,5 cm)
- stwierdza się u około 20% pacjentów z przetokami
- w 60% kamień klinuje się w końcowym odcinku jelita krętego
- rzadziej klinuje się w bliższym odcinku jelita cienkiego (15%), żołądku (15%), dwunastnicy (5%) tzw. zespół Bouverta, esicy (5%)
Bethesda klasyfikacja (Sz. T.2 str. 1254)
- ocena stopnia zaawansowania klinicznego raka kory nadnercza
- I stopień - postać miejscowa (guz nie przekracza torebki)
- II stopień - postać regionalna (guz nacieka otoczenie albo przerzutuje do okolicznych węzłów chłonnych)
- III stopień - postać przerzutowa (obecne są przerzuty odległe)
- używa się także 4-stopniej skali MacFarlane'a
Blumera próg (Sz. T.2 str. 737, 1046)
- przerzut raka żołądka do okolicy okołorektalnej (str. 737)
- przerzut raka trzustki - masy guzowate w zagłębieniu odbytniczo-pęcherzowym lub odbytniczo-macicznym (str. 1046)
Bouverta zespół (Sz. T.2 str. 959)
- szczególna postać zespołu Bernarda
Bowena choroba (Sz. T.1 str. 819)
- śródnaskórkowa postać raka kolczystokomórkowego
- manifrstuje się jako pojedyńcza brązowawoczerwone ognisko o nieregularnych granicach
- zmiany głównie na skórze tułowia, rzadziej na twarzy
- leczenie: radykalne - operacja lub napromienianie
Brennera guz ( wg. wikipedii)
– rzadki nowotwór nabłonkowo-podścieliskowy jajnika. Występuje zwykle jednostronnie jako lity guz zbudowany z obfitego podścieliska z gniazdami nabłonka przypominającego nabłonek przejściowy dróg moczowych. Guz nie przekracza 20 cm, jest otorebkowany, na przekroju białoszary niekiedy ze śluzowymi torbielami. Histologicznie wywodzi się z nabłonka powierzchniowego jajnika lub nabłonka dróg moczowych nieprawidłowo przemieszczonego w embriogenezie[1]. Najczęściej wykrywany przypadkowo. Bardzo rzadko może wystąpić w innej lokalizacji niż jajniki, np. w jądrze
Jest to to zazwyczaj nowotwór łagodny, postaci złośliwe są rzadkie.
Źródło: http://pl.wikipedia.org/wiki/Guz_Brennera
Brunsa objaw (Sz. T.2 str. 570)
- nagłe wymioty i zawroty głowy pojawiające się ruchach głową
- świadczą o zaburzeniu przepływu płynu mózgowo-rdzeniowego przez IV komorę
-dotyczy npl rozwijająych się w obrębie tylnej jamy czaszki
Calota trójkąt (Sz. T.2 str. 936)
- dolny brzeg wątroby
- przewód wątrobowy wspólny
- przewód pęcherzykowy
Carneya triada (Sz. T.2 str. 748)
- współwystępowanie GIST, przyzwojaka pozanadnerczowego, oraz chrzęstniaka płucnego
Chagasa choroba (Sz. T.2 str. 672)
- zakaźna w przebiegu której występują zaburzenia czynności przełyku przypominające achalazję
- przyczyna: zakażenie Trepanosoma cruzi
- występuje endemicznie w krajach Ameryki Płd. i Centralnej
- w przebiegu infekcji dochodzi do rozległego zniszczenia zwojów nerwowych w układach: krążenia, pokarmowym, moczowym i oddechowym
- zaburzenia czynności przełyku - atonia trzonu, upośledzenie relaksacji LES, poszerzenie światła przełyku
- leczenie: farmakoterapia przeciwpierwotniakowa benznidazolem
Chvostka objaw (wg wikipedii)
– gwałtowne skurcze mięśni mimicznych twarzy, unerwionych przez nerw twarzowy po uderzeniu młoteczkiem neurologicznym w brzeg mięśnia żwacza.
- jeden z objawów tężyczkowych czyli związanych z funkcją przytarczyc.
- inne objawy: objaw Lusta, objaw Trousseau
UWAGA: W dermatologii, objaw Chvostka określa się jako kobiecy typ owłosienia łonowego u mężczyzn w przebiegu marskości lub raka wątroby.
Cluttona stawy (wg wikipedii)
- wystepują w kile wrodzonej
- nawracające wysięki stawowe, które w przypadku zajęcia stawów kolanowych noszą nazwę stawów Cluttona
- eponim uzupełniony na podstawie pytania z kompendiu24 w dziale chirurgii dziecięcej
Cottela i Brascha manewr (Kulig J, Nowak W. str. 307)
- polega na uruchomieniu trzewi od strony prawej w kierunku przyśrodkowym
- pozwala na dostęp do podnerkowego odcinka żyły głównej dolnej, aorty i ich podziału, a także do naczyń krezkowych górnych oraz naczyń biodrowych po stronie prawej i początkowo ich odcinka po stronie lewej
- uzupełnia się go uwolnieniem tylnych przyczepów krezki jelita cienkiego
- patrz także manewr Mattoxa
Csendesa klasyfikacja (wikipedia) - patrz zespół Mirizziego
Frey'a zespół (Sz. T.1. str. 838) - ( od nazwiska Łucji Frey )
- wiąże się z uszkodzeniem nerwu uszno-skroniowego podczas operacji wycięcia ślinianki przyusznej
- objawy: potliwość i zaczerwienie skóry na obszarze unerwianym przez ten nerw
Fitzhuga-Curtisa zespół (Kulig J, Nowak W. str. 330)
- burzliwe objawy otrzewnowe w górnej okolicy jamy brzusznej
- występują w wyniku zakażenia Neisseria gonorrhoeae
- mogą występować po przeniesieniu zakażenia drogą chłonki na otrzewną przepony
- objawy te mogą pojawiać się także w przypadku gruźliczej infekcji przydatków
Gauchera choroba (Sz. T.2 str. 1091)
- rzadka dziedziczna choroba spichrzeniowa
- charakteryzuje się powiększeniem śledziony i wątroby oraz zmianami w układzie kostnym i nerwowym
Grynfeltta przepuklina (wg wikipedii, pytanie z kompendium24.pl)
- przepuklina wychodząca przez trójkąt lędźwiowy górny ograniczony przyśrodkowo przez mięsień prostownik grzbietu, bocznie przez mięsień skośny wewnętrzny i od góry przez dolny brzeg XII żebra i dolny brzeg mięśnia zębatego tylnego dolnego. Dno tego trójkąta stanowi rozcięgno mięśnia poprzecznego brzucha. Nazwana od lekarza Josepha Grynfeltta.
Hagitta klasyfikacja (Sz. T.2. str. 798)
- 4 stopniowa klasyfikacja oceny wczesnego raka jelita grubego (WRJG)
- uwzględnia miejsca jego występowania w polipie
- stopień 1 - głowa uszypułowanego jelita
- stopień 2 - szyja polipa uszypułowanego
- stopień 3 - szypuła polipa uszypułowanego
- stopień 4 - podstawa polipa uszypułowanego oraz w każdym przypadku występowanie w polipie nieuszypułowanym
- uzupełnienie kwalifikacja japońska: sm1 - naciek 1/3 górnej; sm2 - naciek 1/3 środkowej; sm3 - naciek 1/3 dolnej części warstwy podśluzowej
Halsteda objaw (Sz. T.2. str. 1005,1006)
- marmurkowatość skóry powłok brzucha oraz kończyn
- występuje w ostrym zapaleniu trzustki
- skutek naczyniorozszerzającego działań kinin i histaminy
- inne objawy: Cullena, Grey-Turnera
Hartmanna zachyłek (Sz. T.2 str. 937)
- dotyczy zatoki w okolicy szyi pęcherzyka
- nie jest stałym elementem anatomii
- tworzy się zwykle w reakcji na zalegający w tej okolicy kamieć
- otoczony jest jest zrostami obejmującymi PP i końcowy fragment pęcherzyka
- po uwolnieniu zrostów zanika
- częściej występuje u kobiet
Hincheya klasyfikacja (Sz. T.2. str. 830)
- określa stopień zaawansowania procesu zapalnego uchyłków
- stopień 1 - z wytworzeniem ropnia okołookrężniczego
- stopień 2 - z wytworzeniem ropnia odległego (w miednicy lub przestrzeni zaotrzewnowej)
- stopień 3 - z rozlanym zapaleniem otrzewnej
- stopień 4 - z rozlanym kałowym zapaleniem otrzewnej
Hintona test (Sz. T.2. str. 835)
- podczas diagnostyki wypadania odbytnicy
- ocena czasu pasażu przez jelito grube
- wykonywany u chorych z silnymi zaparciami
Hunnera wrzód (Sz. T.2. str. 344)
- owrzodzenie ściany pęcherza moczowego
- przyczyna bolesnego pęcherza
Inokuchiego operacja (Sz. T.2. str. 922)
- polega na wykonaniu z wykorzystaniem żyły odpiszczelowej pomostu łączącego żyłę wieńcową i żyłę główną dolną
- inne zabiegi: Warrena, Lintona, Drapanasa
Kehra objaw (Sz. T.1. str. 491)
- ból zlokalizowany w okolicy podżebrowej i promieniujący do barku
- może występować przy ropniu podprzeponowym po stronie lewej
- patrz także przy urazach śledziony
Mattoxa manewr (Kulig J., Nowak W. str. 306)
- polega na mobilizacji wszystkich trzewi od lewej strony przyśrodkowo,
- umożliwia szybki dostęp do całej aorty brzusznej oraz jej gałęzi, z wyjątkiem tętnicy nerkowej prawej
- patrz także manewr Cattela i Braascha
MacFarlane'a skala (Sz. T.2. str. 1255)
- skala stopnia zaawansowania klinicznego raka nadnercza
- I stopień - guz o średnicy <=5,0 cm, ograniczony do nadnercza
- II stopień - guz o średnicy >5,0 cm, ograniczony do nadnercza
- III stopień - guz naciekający otoczenie albo przerzutujący do okolicznych węzłów chłonnych
- IV stopień - obecne przerzuty odległe
Mary Joseph guzek (Sz. T.2 str. 1046)
- guzek przerzutowy raka trzustki w pępku
Mecklera triada (Sz. T.2 str. 214)
- wysoka gorączka, ból i tachykardia
- współistnieje z rozedmą podskórna
- podejrzenie perforacji przełyku
- patrz także triada Andersona
wg wikipedii (Sz, T.2 str. 702 - także to potwierdza) klasyczna triada Mecklera objawów zespołu Boerhaavego obejmuje:
Mendelsona zespół (wg wikipedii)
- typ chemicznego zapalenia płuc spowodowany aspiracją treści żołądkowej do drzewa oskrzelowego i płuc.
profilaktyka wg Sz. T.1 str. 353
McSherry'ego podział (Sz. T.2 str. 958)
- patrz zespół Mirizziego
Milesa operacja (Sz. T.2. str. 809, 813)
- brzuszno- kroczowe wycięcie odbytnicy
- npl zlokalizowany w 1/3 dolnej części odbytnicy, lub nisko zróżnicowany rak 1/3 środkowej części odbytnicy
Mirizziego zespół (Sz. T.2. str. 958)
- podział McSherry'ego
I stopień - ucisk GDŻ przez złóg w PP
II stopień - uformowana przetoka do GDŻ
uzupełniająca klasyfikacja wg wikipedii:
cztery typy zespołu Mirizziego (klasyfikacja Csendesa)
I nie dochodzi do utworzenia przetoki;
II-IV przetoka ma różną średnicę: II <33% szerokości GDŻ; III 33–66% szerokości GDŻ; typ IV ponad 66% szerokości GDŻ.
Mondora choroba (wg wikipedii)
– zakrzepowe zapalenie żył powierzchownych ściany klatki piersiowej lub brzucha bez towarzyszącego stanu zapalnego
- inna nazwa "zapalenie żył o wyglądzie żelaznych nici".
- rzadką lokalizacją może być kończyna górna lub prącie
Neuhausera objaw (Sz. T.2 str. 440)
- RTG jamy brzusznej
- drobne bańki powietrza w smółce wypełniającej końcowy odcinek jelita cienkiego uwidaczniają się jako gruboziarniste zacienienie w prawym podbrzuszu
- w niedrożności smółkowej przeowodu pokarmowego
Nishimury klasyfikacja (Sz. T.2 str. 971)
- dotyczy zmian zapalnych dróg żółciowych
- I i II stopień - jedynie spłaszczenie i wygładzenie błony śluzowej przewodu żółciowego
- III i IV stopień - zmiany krwotoczne w błonie śluzowej (wybroczyny, nadżerki, ubytki w ciągłości) oraz obecność wysięku włóknikowo-ropnego i błota żółciowego w przewodzie
Nyhusa klasyfikacja (Sz. T.2 str. 1118)
- klasyfikacja przepuklin pachwinowych
- typ I, II, III (A, B, C), IV (A, B, C, D)
Olliera choroba (Sz. T.2 str. 22)
- chrząstniakowatość wrodzona kości
- zaburzenia kostnienia chrzęstnego w kościach długich, obecność mas chrzęstnych w kościach: ramiennej, promieniowej, udowej oraz kościach rąk i stóp co powoduje zaburzenia ich wzrostu
- więcej w podręczniku
Retziusa żyły (Sz. T.2. str. 914)
- drogi krążenia obocznego w przestrzeni zaotrzewnowej
- powstają przy zakrzepicy żyły śledzionowej
- patrz także żyły Sappeya
Rokitansky'ego i Aschoffa zatoki (Sz. T.2. str. 990)
- śródścienne uchyłki pęcherzyka żółciowego
- powstają w wyniku przerostu błonu mięśniowej
- występują u około 50% osób po 50 r.ż.
- mogą tracić kontakt ze światłem pęcherzyka torbiele śródścienne
- rozróżnia się dwa typy uchyłkowatości:
a) hiperplazja gruczołowo-mięśniowa w dnie pęcherzyka żółciowego (tzw. czapce frygijskiej)
b) rozlana gruczolistość pęcherzyka żółciowego
Rouviere'a rowek (Sz. T.2 str. 939)
- rowek ten biegnie po trzewnej powierzchni wątroby, nad ostrogą i początkowymi odcinkami przewodów wątrobowych
- uwidacznia w około 80% przypadków
- w sąsiedztwie pęcherzyka żółciowego wyznacza poziom, ponad którym preparowanie podczas cholecystektomii polega na dokonaniu wstępnego oglądu pola operacyjnego i wyznaczeniu innej linii rozdzielającej pole bezpieczne od niebezpiecznego (ze względu na ryzyku UDŻ). Linia ta biegnie łukowato wzdłuż przyśrodkowej granicy między PŻ a wątrobą, a na wyokości podstawy płata IV zawija się na boczną część szyi pęcherzyak. Preparowanie struktur bocznie od tej linii jest bezpieczne.
Sappeya żyły (Sz. T.2 str.914)
- drogi krążenia obocznego obejmujące żyły przypępkowe
- powstają przy zakrzepicy żyły śledzionowej
- patrz także żyły Retziusa
Schatzkiego pierścień (Sz. T.2 str. 696)
- dolny pierścień przełykowy - typ B
- koncentryczne, symetryczne zwężenie o zmniejszonej lub zniesionej zdolności do rozciągania
- znajduje się dokładnie na granicy przejścia nabłonka płaskiego (przełykowego) w nabłonek walcowaty (żołądkowy)
- nie występuje właściwa błona mięśniowa przełyku
- współistnieje zazwyczaj z niewielką przepukliną wślizgową
- główny objaw - dysfagia występująca głównie przy pokarmach stałych
Secca procedura (Sz. T.2 str. 840)
- stosowana przy umiarkowanym nietrzymaniu stolca
- szczególnie przy podłożu idiopatycznym
- polega na wykonaniu remodelingu mięśnia zwieracza wewnętrznego z wykorzystaniem prądu o częstotliwości radiowej
Spigla przepuklina (Sz. T.2 str. 1130)
- inaczej: przepuklina boczna brzucha
- uwypuklenie otrzewnej penetrujące rozcięgno mięśnia poprzecznego brzucha w linii półksiężycowatej Spigla
- stanowi 0,12-2% wszystkich przepuklin ściany brzucha
- najczęściej w wieki 50-60 lat
- najczęściej kieruje się do pachwiny
- worek przepukliny przedostaje się do przestrzeni między warstwy mięśni i rozścięgna
Stemmera objaw (Sz. T.1 str.1364)
- dotyczy zaawansowanego obrzęku limfatycznego
- występuje niemożność wytworzenia fałdu grzbietu palucha
Sugiury operacja (Sz. T.2 str. 922)
- operacja typu non-shunt
- stosuje się w nadciśnieniu wrotnym
- klasycznie z dwóch dostępów: torakotomii lewostronnej i laparotomii
- wykonuje się dewaskularyzację przełyku, transekcję przełyku, splenektomię, wagotomię i pyloroplastykę
- operacja w modyfikacji Gacyka tylko z dostepu przez brzusznego : dewskularyzacja brzusznego odcinka przełyku i żołądka oraz transekcję żołądka
Takishima klasyfikacja (Sz. T.2 str. 1067)
- klasyfikacja radiologiczna obrazów uszkodzenia trzustki
- typ 1- prawidłowy obraz przewodów trzustkowych
- typ 2a - wyciek środka cieniującego z odgałęzień przewodu Wirsunga nieprzekraczający granic narządu
- typ 2b - wyciek środka cieniującego z odgałęzień przewodu Wirsunga poza miąższ trzustki w przestrzeń zaotrzewnową
- typ 3 - uszkodzenie głównego przewodu trzustkowego
Trevesa i Stuarta choroba (Sz. T.1 str. 1373)
- mięsak naczyń chłonnych
- najczęściej stwierdzane nowotwory rozwijające się w kończynach, w których występił zastój chłonny
- inny npl: mięsak Kaposiego
Trousseau objaw (Sz, T.2 str. 1046)
(żylny)
- wędrujące zakrzepowe zapalenie żył
- występuje w raku trzustki
wg wikipedii: związany z nowotworami (np. gruczolakorakami trzustki, płuc), objawia się wędrującym zakrzepowym zapaleniem żył spowodowanym nadkrzepliwością krwi.
Zuckerkandla narząd (wg wikipedii)
ciałka przyzwojowe aortalne, ciała przyzwojowe sympatogenne – drobne skupiska tkanki neuroendokrynnej, leżące na brzuszno-bocznej powierzchni aorty brzusznej, po obu jej stronach, na wysokości odejścia tętnicy krezkowej dolnej (L3). Położone są zaotrzewnowo. Ich funkcją jest produkcja amin katecholowych, w czym przypominają rdzeń nadnerczy. Mają kształt cylindryczny lub wrzecionowaty, pionowo wydłużony. Jako pierwszy opisane przez Emila Zuckerkandla. Ciała przyzwojowe zanikają, począwszy od okresu pokwitania, zaś po 40. roku życia zanikają całkowicie.
uzupełenienie (Sz. T.2 str. 1246)
- rozwijają się w nich najczęściej poza nadnerczowe guzy chromochłonne, wydzielające tylko noradrenalinę
- objaw w ostrym zapaleniu wyrostka robaczkowego u kobiet w ciąży
- polega na braku przemieszczania się bólu w przypadku zmiany ułożenia pacjentki z pozycji leżącej na wznak na pozycję boczną lewą
Andersona triada (Sz. T.2 str. 702)
- występuje w perforacji przełyku (opisana przy odcinku piersiowym)
- obejmuje: odma podskórna, tachypnoe, napięcie powłok brzusznych
- patrz także: triada Mecklera
Allgovera wskaźnik (Sz. T.1 str. 219)
- wskaźnik wstrząsowy
- stosunek częstotliwości rytmu serca do ciśnienia skurczowego krwi
- wartość wskaźnika wstrząsowego wynosi u zdroej osoby 0,5
- u osoby w stanie wstrząsu >1
Askina guz (Sz. T.2. str. 219 i uzupełnienie wg wikipedii)
- zalicza się do grupy mięsaka Ewinga
- obwodowy niedojrzały guz neuroendokrynny (pozaszkieletowy mięsak Ewinga)
- w młodym wieku
- często około kręgosłupowo, w żebrach, opłucnej i płucach
Balseya operacja (Sz. T.2 str. 654, 656, 658-659)
- zabieg w rekonstrukcji mechanizmu antyrefluksowego
- wytworzenie strefy podwyższonego ciśnienia (>10 mmHg)
- w porównaniu do operacji sposobem Nissena (360 stopni) wykonuje się fundoplikację 270 stopni
- polega na wykonaniu mankietu antyrefluksowego od strony klatki piersiowej (torakotomia)
- inne fundoplikacje: Nissena - wytworzenie z dostępu brzusznego mankietu z dna żołądka po podwiązaniu i przecięciu naczyń żołądkowych krótkich, modyfikacja Nissena i Rossetiego polega na wykonaniu mankietu z przedniej ściany dna żołądka, bez uwalniania naczyń krótkich
- szersze omówienie technik - Sz. T.2 str. 659
Balthazara skala (Sz. T.2 str. 1008)
- skala prognozowania stopnia ciężkości OZT
- uwzględnia morfologiczne wykładniki zapalenia w TK
- uzupełniona o ocenę rozległości martwicy określana jest jako tomograficzny wskaźnik ciężkości (CTSI)
- w modyfikacji Mortelego uzupełniona jest o powikłania narządowe
Banova klasyfikacja (Sz. T.2 str. 846)
-określa stopnie zaawansowania guzków krwawniczych
- stopień 1 - uwypuklają się do światła kanału odbytu, nie wypadają poza odbyt, widocznie jedynie w badaniu wziernikowym
- stopień 2 - wypadają w trakcie defekacji, samoistnie cofają się do światła kanału odbytu
- stopień 3 - guzki, które po defekacji można odprowadzić jedynie palcem
- stopień 4 - guzki, których nie udaje się odprowadzić
Bernarda zespół (Sz. T.2 str. 959,960)
- zwykle u otyłych kobiet w podeszłym wieku chorych na cukrzycę
- najczęstsze powikłanie samoistnej przetoki wewnętrznej (najczęściej przewodowo dwunastniczej)
- niedrożność jelit spowodowana przez kamień żółciowy (najcześciej średnicy >2-2,5 cm)
- stwierdza się u około 20% pacjentów z przetokami
- w 60% kamień klinuje się w końcowym odcinku jelita krętego
- rzadziej klinuje się w bliższym odcinku jelita cienkiego (15%), żołądku (15%), dwunastnicy (5%) tzw. zespół Bouverta, esicy (5%)
Bethesda klasyfikacja (Sz. T.2 str. 1254)
- ocena stopnia zaawansowania klinicznego raka kory nadnercza
- I stopień - postać miejscowa (guz nie przekracza torebki)
- II stopień - postać regionalna (guz nacieka otoczenie albo przerzutuje do okolicznych węzłów chłonnych)
- III stopień - postać przerzutowa (obecne są przerzuty odległe)
- używa się także 4-stopniej skali MacFarlane'a
Blumera próg (Sz. T.2 str. 737, 1046)
- przerzut raka żołądka do okolicy okołorektalnej (str. 737)
- przerzut raka trzustki - masy guzowate w zagłębieniu odbytniczo-pęcherzowym lub odbytniczo-macicznym (str. 1046)
Bouverta zespół (Sz. T.2 str. 959)
- szczególna postać zespołu Bernarda
Bowena choroba (Sz. T.1 str. 819)
- śródnaskórkowa postać raka kolczystokomórkowego
- manifrstuje się jako pojedyńcza brązowawoczerwone ognisko o nieregularnych granicach
- zmiany głównie na skórze tułowia, rzadziej na twarzy
- leczenie: radykalne - operacja lub napromienianie
Brennera guz ( wg. wikipedii)
– rzadki nowotwór nabłonkowo-podścieliskowy jajnika. Występuje zwykle jednostronnie jako lity guz zbudowany z obfitego podścieliska z gniazdami nabłonka przypominającego nabłonek przejściowy dróg moczowych. Guz nie przekracza 20 cm, jest otorebkowany, na przekroju białoszary niekiedy ze śluzowymi torbielami. Histologicznie wywodzi się z nabłonka powierzchniowego jajnika lub nabłonka dróg moczowych nieprawidłowo przemieszczonego w embriogenezie[1]. Najczęściej wykrywany przypadkowo. Bardzo rzadko może wystąpić w innej lokalizacji niż jajniki, np. w jądrze
Jest to to zazwyczaj nowotwór łagodny, postaci złośliwe są rzadkie.
Źródło: http://pl.wikipedia.org/wiki/Guz_Brennera
Brunsa objaw (Sz. T.2 str. 570)
- nagłe wymioty i zawroty głowy pojawiające się ruchach głową
- świadczą o zaburzeniu przepływu płynu mózgowo-rdzeniowego przez IV komorę
-dotyczy npl rozwijająych się w obrębie tylnej jamy czaszki
Calota trójkąt (Sz. T.2 str. 936)
- dolny brzeg wątroby
- przewód wątrobowy wspólny
- przewód pęcherzykowy
Carneya triada (Sz. T.2 str. 748)
- współwystępowanie GIST, przyzwojaka pozanadnerczowego, oraz chrzęstniaka płucnego
Chagasa choroba (Sz. T.2 str. 672)
- zakaźna w przebiegu której występują zaburzenia czynności przełyku przypominające achalazję
- przyczyna: zakażenie Trepanosoma cruzi
- występuje endemicznie w krajach Ameryki Płd. i Centralnej
- w przebiegu infekcji dochodzi do rozległego zniszczenia zwojów nerwowych w układach: krążenia, pokarmowym, moczowym i oddechowym
- zaburzenia czynności przełyku - atonia trzonu, upośledzenie relaksacji LES, poszerzenie światła przełyku
- leczenie: farmakoterapia przeciwpierwotniakowa benznidazolem
Chvostka objaw (wg wikipedii)
– gwałtowne skurcze mięśni mimicznych twarzy, unerwionych przez nerw twarzowy po uderzeniu młoteczkiem neurologicznym w brzeg mięśnia żwacza.
- jeden z objawów tężyczkowych czyli związanych z funkcją przytarczyc.
- inne objawy: objaw Lusta, objaw Trousseau
UWAGA: W dermatologii, objaw Chvostka określa się jako kobiecy typ owłosienia łonowego u mężczyzn w przebiegu marskości lub raka wątroby.
Cluttona stawy (wg wikipedii)
- wystepują w kile wrodzonej
- nawracające wysięki stawowe, które w przypadku zajęcia stawów kolanowych noszą nazwę stawów Cluttona
- eponim uzupełniony na podstawie pytania z kompendiu24 w dziale chirurgii dziecięcej
Cottela i Brascha manewr (Kulig J, Nowak W. str. 307)
- polega na uruchomieniu trzewi od strony prawej w kierunku przyśrodkowym
- pozwala na dostęp do podnerkowego odcinka żyły głównej dolnej, aorty i ich podziału, a także do naczyń krezkowych górnych oraz naczyń biodrowych po stronie prawej i początkowo ich odcinka po stronie lewej
- uzupełnia się go uwolnieniem tylnych przyczepów krezki jelita cienkiego
- patrz także manewr Mattoxa
Csendesa klasyfikacja (wikipedia) - patrz zespół Mirizziego
Frey'a zespół (Sz. T.1. str. 838) - ( od nazwiska Łucji Frey )
- wiąże się z uszkodzeniem nerwu uszno-skroniowego podczas operacji wycięcia ślinianki przyusznej
- objawy: potliwość i zaczerwienie skóry na obszarze unerwianym przez ten nerw
Fitzhuga-Curtisa zespół (Kulig J, Nowak W. str. 330)
- burzliwe objawy otrzewnowe w górnej okolicy jamy brzusznej
- występują w wyniku zakażenia Neisseria gonorrhoeae
- mogą występować po przeniesieniu zakażenia drogą chłonki na otrzewną przepony
- objawy te mogą pojawiać się także w przypadku gruźliczej infekcji przydatków
Gauchera choroba (Sz. T.2 str. 1091)
- rzadka dziedziczna choroba spichrzeniowa
- charakteryzuje się powiększeniem śledziony i wątroby oraz zmianami w układzie kostnym i nerwowym
Grynfeltta przepuklina (wg wikipedii, pytanie z kompendium24.pl)
- przepuklina wychodząca przez trójkąt lędźwiowy górny ograniczony przyśrodkowo przez mięsień prostownik grzbietu, bocznie przez mięsień skośny wewnętrzny i od góry przez dolny brzeg XII żebra i dolny brzeg mięśnia zębatego tylnego dolnego. Dno tego trójkąta stanowi rozcięgno mięśnia poprzecznego brzucha. Nazwana od lekarza Josepha Grynfeltta.
Hagitta klasyfikacja (Sz. T.2. str. 798)
- 4 stopniowa klasyfikacja oceny wczesnego raka jelita grubego (WRJG)
- uwzględnia miejsca jego występowania w polipie
- stopień 1 - głowa uszypułowanego jelita
- stopień 2 - szyja polipa uszypułowanego
- stopień 3 - szypuła polipa uszypułowanego
- stopień 4 - podstawa polipa uszypułowanego oraz w każdym przypadku występowanie w polipie nieuszypułowanym
- uzupełnienie kwalifikacja japońska: sm1 - naciek 1/3 górnej; sm2 - naciek 1/3 środkowej; sm3 - naciek 1/3 dolnej części warstwy podśluzowej
Halsteda objaw (Sz. T.2. str. 1005,1006)
- marmurkowatość skóry powłok brzucha oraz kończyn
- występuje w ostrym zapaleniu trzustki
- skutek naczyniorozszerzającego działań kinin i histaminy
- inne objawy: Cullena, Grey-Turnera
Hartmanna zachyłek (Sz. T.2 str. 937)
- dotyczy zatoki w okolicy szyi pęcherzyka
- nie jest stałym elementem anatomii
- tworzy się zwykle w reakcji na zalegający w tej okolicy kamieć
- otoczony jest jest zrostami obejmującymi PP i końcowy fragment pęcherzyka
- po uwolnieniu zrostów zanika
- częściej występuje u kobiet
Hincheya klasyfikacja (Sz. T.2. str. 830)
- określa stopień zaawansowania procesu zapalnego uchyłków
- stopień 1 - z wytworzeniem ropnia okołookrężniczego
- stopień 2 - z wytworzeniem ropnia odległego (w miednicy lub przestrzeni zaotrzewnowej)
- stopień 3 - z rozlanym zapaleniem otrzewnej
- stopień 4 - z rozlanym kałowym zapaleniem otrzewnej
Hintona test (Sz. T.2. str. 835)
- podczas diagnostyki wypadania odbytnicy
- ocena czasu pasażu przez jelito grube
- wykonywany u chorych z silnymi zaparciami
Hunnera wrzód (Sz. T.2. str. 344)
- owrzodzenie ściany pęcherza moczowego
- przyczyna bolesnego pęcherza
Inokuchiego operacja (Sz. T.2. str. 922)
- polega na wykonaniu z wykorzystaniem żyły odpiszczelowej pomostu łączącego żyłę wieńcową i żyłę główną dolną
- inne zabiegi: Warrena, Lintona, Drapanasa
Kehra objaw (Sz. T.1. str. 491)
- ból zlokalizowany w okolicy podżebrowej i promieniujący do barku
- może występować przy ropniu podprzeponowym po stronie lewej
- patrz także przy urazach śledziony
Mattoxa manewr (Kulig J., Nowak W. str. 306)
- polega na mobilizacji wszystkich trzewi od lewej strony przyśrodkowo,
- umożliwia szybki dostęp do całej aorty brzusznej oraz jej gałęzi, z wyjątkiem tętnicy nerkowej prawej
- patrz także manewr Cattela i Braascha
MacFarlane'a skala (Sz. T.2. str. 1255)
- skala stopnia zaawansowania klinicznego raka nadnercza
- I stopień - guz o średnicy <=5,0 cm, ograniczony do nadnercza
- II stopień - guz o średnicy >5,0 cm, ograniczony do nadnercza
- III stopień - guz naciekający otoczenie albo przerzutujący do okolicznych węzłów chłonnych
- IV stopień - obecne przerzuty odległe
Mary Joseph guzek (Sz. T.2 str. 1046)
- guzek przerzutowy raka trzustki w pępku
Mecklera triada (Sz. T.2 str. 214)
- wysoka gorączka, ból i tachykardia
- współistnieje z rozedmą podskórna
- podejrzenie perforacji przełyku
- patrz także triada Andersona
wg wikipedii (Sz, T.2 str. 702 - także to potwierdza) klasyczna triada Mecklera objawów zespołu Boerhaavego obejmuje:
- gwałtowne wymioty,
- ból klatki piersiowej,
- podskórne rozdęcie (odma podskórna) w dolnej części szyi, występujące po obfitym posiłku połączonym z alkoholem
Mendelsona zespół (wg wikipedii)
- typ chemicznego zapalenia płuc spowodowany aspiracją treści żołądkowej do drzewa oskrzelowego i płuc.
profilaktyka wg Sz. T.1 str. 353
- przeprowadzenie zabiegu po upływie 8-10 godzin od ostatniego posiłku
- podanie H2-blokerów p.o. w ciągu 1-4 godzin przed operacją albo i.v. 0,5-1 godziny przed operacją u pacjentów z grupy wyższego ryzyka (ciąża, otyłość, refluks przełykowy, zabiegi ze wskazań nagłych
- opróżnienie żołądka sondą o dużej średnicy po wykonaniu intubacji
- podanie cytrynianu sodu na 3 min przed wprowadzeniem do znieczulenia, jeżeli nie zastosowano H2-blokerów
- wykonanie intubacji z ucikiem chrząstki pierścieniowatej
McSherry'ego podział (Sz. T.2 str. 958)
- patrz zespół Mirizziego
Milesa operacja (Sz. T.2. str. 809, 813)
- brzuszno- kroczowe wycięcie odbytnicy
- npl zlokalizowany w 1/3 dolnej części odbytnicy, lub nisko zróżnicowany rak 1/3 środkowej części odbytnicy
Mirizziego zespół (Sz. T.2. str. 958)
- podział McSherry'ego
I stopień - ucisk GDŻ przez złóg w PP
II stopień - uformowana przetoka do GDŻ
uzupełniająca klasyfikacja wg wikipedii:
cztery typy zespołu Mirizziego (klasyfikacja Csendesa)
I nie dochodzi do utworzenia przetoki;
II-IV przetoka ma różną średnicę: II <33% szerokości GDŻ; III 33–66% szerokości GDŻ; typ IV ponad 66% szerokości GDŻ.
Mondora choroba (wg wikipedii)
– zakrzepowe zapalenie żył powierzchownych ściany klatki piersiowej lub brzucha bez towarzyszącego stanu zapalnego
- inna nazwa "zapalenie żył o wyglądzie żelaznych nici".
- rzadką lokalizacją może być kończyna górna lub prącie
Neuhausera objaw (Sz. T.2 str. 440)
- RTG jamy brzusznej
- drobne bańki powietrza w smółce wypełniającej końcowy odcinek jelita cienkiego uwidaczniają się jako gruboziarniste zacienienie w prawym podbrzuszu
- w niedrożności smółkowej przeowodu pokarmowego
Nishimury klasyfikacja (Sz. T.2 str. 971)
- dotyczy zmian zapalnych dróg żółciowych
- I i II stopień - jedynie spłaszczenie i wygładzenie błony śluzowej przewodu żółciowego
- III i IV stopień - zmiany krwotoczne w błonie śluzowej (wybroczyny, nadżerki, ubytki w ciągłości) oraz obecność wysięku włóknikowo-ropnego i błota żółciowego w przewodzie
Nyhusa klasyfikacja (Sz. T.2 str. 1118)
- klasyfikacja przepuklin pachwinowych
- typ I, II, III (A, B, C), IV (A, B, C, D)
Olliera choroba (Sz. T.2 str. 22)
- chrząstniakowatość wrodzona kości
- zaburzenia kostnienia chrzęstnego w kościach długich, obecność mas chrzęstnych w kościach: ramiennej, promieniowej, udowej oraz kościach rąk i stóp co powoduje zaburzenia ich wzrostu
- więcej w podręczniku
Retziusa żyły (Sz. T.2. str. 914)
- drogi krążenia obocznego w przestrzeni zaotrzewnowej
- powstają przy zakrzepicy żyły śledzionowej
- patrz także żyły Sappeya
Rokitansky'ego i Aschoffa zatoki (Sz. T.2. str. 990)
- śródścienne uchyłki pęcherzyka żółciowego
- powstają w wyniku przerostu błonu mięśniowej
- występują u około 50% osób po 50 r.ż.
- mogą tracić kontakt ze światłem pęcherzyka torbiele śródścienne
- rozróżnia się dwa typy uchyłkowatości:
a) hiperplazja gruczołowo-mięśniowa w dnie pęcherzyka żółciowego (tzw. czapce frygijskiej)
b) rozlana gruczolistość pęcherzyka żółciowego
Rouviere'a rowek (Sz. T.2 str. 939)
- rowek ten biegnie po trzewnej powierzchni wątroby, nad ostrogą i początkowymi odcinkami przewodów wątrobowych
- uwidacznia w około 80% przypadków
- w sąsiedztwie pęcherzyka żółciowego wyznacza poziom, ponad którym preparowanie podczas cholecystektomii polega na dokonaniu wstępnego oglądu pola operacyjnego i wyznaczeniu innej linii rozdzielającej pole bezpieczne od niebezpiecznego (ze względu na ryzyku UDŻ). Linia ta biegnie łukowato wzdłuż przyśrodkowej granicy między PŻ a wątrobą, a na wyokości podstawy płata IV zawija się na boczną część szyi pęcherzyak. Preparowanie struktur bocznie od tej linii jest bezpieczne.
Sappeya żyły (Sz. T.2 str.914)
- drogi krążenia obocznego obejmujące żyły przypępkowe
- powstają przy zakrzepicy żyły śledzionowej
- patrz także żyły Retziusa
Schatzkiego pierścień (Sz. T.2 str. 696)
- dolny pierścień przełykowy - typ B
- koncentryczne, symetryczne zwężenie o zmniejszonej lub zniesionej zdolności do rozciągania
- znajduje się dokładnie na granicy przejścia nabłonka płaskiego (przełykowego) w nabłonek walcowaty (żołądkowy)
- nie występuje właściwa błona mięśniowa przełyku
- współistnieje zazwyczaj z niewielką przepukliną wślizgową
- główny objaw - dysfagia występująca głównie przy pokarmach stałych
Secca procedura (Sz. T.2 str. 840)
- stosowana przy umiarkowanym nietrzymaniu stolca
- szczególnie przy podłożu idiopatycznym
- polega na wykonaniu remodelingu mięśnia zwieracza wewnętrznego z wykorzystaniem prądu o częstotliwości radiowej
Spigla przepuklina (Sz. T.2 str. 1130)
- inaczej: przepuklina boczna brzucha
- uwypuklenie otrzewnej penetrujące rozcięgno mięśnia poprzecznego brzucha w linii półksiężycowatej Spigla
- stanowi 0,12-2% wszystkich przepuklin ściany brzucha
- najczęściej w wieki 50-60 lat
- najczęściej kieruje się do pachwiny
- worek przepukliny przedostaje się do przestrzeni między warstwy mięśni i rozścięgna
Stemmera objaw (Sz. T.1 str.1364)
- dotyczy zaawansowanego obrzęku limfatycznego
- występuje niemożność wytworzenia fałdu grzbietu palucha
Sugiury operacja (Sz. T.2 str. 922)
- operacja typu non-shunt
- stosuje się w nadciśnieniu wrotnym
- klasycznie z dwóch dostępów: torakotomii lewostronnej i laparotomii
- wykonuje się dewaskularyzację przełyku, transekcję przełyku, splenektomię, wagotomię i pyloroplastykę
- operacja w modyfikacji Gacyka tylko z dostepu przez brzusznego : dewskularyzacja brzusznego odcinka przełyku i żołądka oraz transekcję żołądka
Takishima klasyfikacja (Sz. T.2 str. 1067)
- klasyfikacja radiologiczna obrazów uszkodzenia trzustki
- typ 1- prawidłowy obraz przewodów trzustkowych
- typ 2a - wyciek środka cieniującego z odgałęzień przewodu Wirsunga nieprzekraczający granic narządu
- typ 2b - wyciek środka cieniującego z odgałęzień przewodu Wirsunga poza miąższ trzustki w przestrzeń zaotrzewnową
- typ 3 - uszkodzenie głównego przewodu trzustkowego
Trevesa i Stuarta choroba (Sz. T.1 str. 1373)
- mięsak naczyń chłonnych
- najczęściej stwierdzane nowotwory rozwijające się w kończynach, w których występił zastój chłonny
- inny npl: mięsak Kaposiego
Trousseau objaw (Sz, T.2 str. 1046)
(żylny)
- wędrujące zakrzepowe zapalenie żył
- występuje w raku trzustki
wg wikipedii: związany z nowotworami (np. gruczolakorakami trzustki, płuc), objawia się wędrującym zakrzepowym zapaleniem żył spowodowanym nadkrzepliwością krwi.
Zuckerkandla narząd (wg wikipedii)
ciałka przyzwojowe aortalne, ciała przyzwojowe sympatogenne – drobne skupiska tkanki neuroendokrynnej, leżące na brzuszno-bocznej powierzchni aorty brzusznej, po obu jej stronach, na wysokości odejścia tętnicy krezkowej dolnej (L3). Położone są zaotrzewnowo. Ich funkcją jest produkcja amin katecholowych, w czym przypominają rdzeń nadnerczy. Mają kształt cylindryczny lub wrzecionowaty, pionowo wydłużony. Jako pierwszy opisane przez Emila Zuckerkandla. Ciała przyzwojowe zanikają, począwszy od okresu pokwitania, zaś po 40. roku życia zanikają całkowicie.
uzupełenienie (Sz. T.2 str. 1246)
- rozwijają się w nich najczęściej poza nadnerczowe guzy chromochłonne, wydzielające tylko noradrenalinę